ALBERT EINSTEIN’DAN ATATÜRK’E MEKTUP

II. Dünya Savaşı’na yaklaşılan yıllarda Almanya özellikle Yahudi kökenli bilim insanları ve sanatçılar için yaşanılmaz bir yer haline gelmişti. Einstein o dönem Atatürk’e kırk bilim insanının adını önermiş ve Atatürk çok başarılı bu bilim insanlarını Türkiye’ye davet etmiştir. 

Bu bilim insanları İstanbul Üniversitesi ve Ankara DTCF’de görev alarak, ülkemizde modern bilimin ve üniversitenin başlamasına diğer Türk bilim adamları ile birlikte öncülük etmişlerdir. 

Aşağıda Einstein’in Atatürk’e bu konu ile ilgili olarak yazdığı mektup vardır. Bu mektup bugün, Başbakanlığa bağlı Cumhuriyet Arşivi’nde bulunmaktadır. 

Dönemin Başbakanı İsmet İnönü ve Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip Bey’in imzalarıyla...

Ekselansları Atatürk,

OSE Dünya Birliği’nin şeref başkanı olarak, Almanya’dan kırk profesörle doktorun bilimsel ve tıbbi çalışmalarına Türkiye’de devam etmelerine müsaade vermeniz için başvuruda bulunmayı ekselanslarından rica ediyorum. Sözü edilen kişiler, Almanya’da halen yürürlükte olan yasalar nedeni ile mesleklerini icra edememektedirler. Çoğu geniş tecrübe, bilgi ve ilmi liyakat sahibi bulunan bu kişiler yeni bir ülkede yaşadıkları takdirde son derece faydalı olacaklarını ispat edebilirler.

Ekselanslarından ülkenizde yerleşmeleri ve çalışmalarına devam etmeleri için izin vermeniz konusunda başvuruda bulunduğumuz tecrübe sahibi uzman ve seçkin akademisyen olan bu kırk kişi birliğimize yapılan çok sayıda müracaat arasından seçilmişlerdir. Bu ilim adamları hükümetinizin talimatları doğrultusunda kurumlarınızın herhangi birinde bir yıl boyunca hiçbir karşılık beklemeden çalışmayı arzu etmektedirler.

Ekselanslarının sadık hizmetkârı olmaktan şeref duyan,

Prof. Albert Einstein